Depozito, kiracı tarafından kiraya verene, kiralanan taşınmazın zarar görmesi veya kiralanan yerin sözleşme şartlarına uygun olarak teslim edilmemesi durumunda kullanılmak üzere verilen bir güvence bedelidir. Depozitonun amacı, kiraya verenin olası zararlarını karşılamak ve kiracının sorumluluklarını yerine getirmesini sağlamaktır. Depozito miktarı genellikle kira bedelinin bir veya iki katı olarak belirlenir ve kiralama süresince kiraya veren tarafından tutulur. Peki, depozito ne zaman geri alınır ve kiracının hakları nelerdir?
Depozito, kiracının kiralanan mülkü hasarsız ve sözleşme şartlarına uygun şekilde teslim etme yükümlülüğünü güvence altına almak amacıyla ödenen bir teminat bedelidir. Peki, depozito kime verilir? Bu bedel, kiralama süresi boyunca kiraya veren tarafından muhafaza edilir ve kira sözleşmesinin sonunda, kiralanan mülkün durumu göz önüne alınarak kiracıya geri ödenir. Depozito, kiracının taşınma sırasında neden olabileceği olası zararları ve ödenmemiş faturaları karşılamak amacıyla kullanılır.
Kiracının kiralama süresi boyunca mülke zarar vermemesi ve kira sözleşmesinde belirtilen diğer yükümlülüklerini yerine getirmesi durumunda depozito iade edilir. Bu teminat bedeli, kiraya verenin olası zararlarını karşılamak ve kiracının mülke zarar vermeden kullanımını teşvik etmek amacıyla önemlidir. Kiraya veren, kiracının ödemediği faturalar veya mülke verdiği zararlar için bu bedelden kesinti yapma hakkına sahiptir. Ancak bu kesintiler, yalnızca kira sözleşmesinde belirtilen şartlara uygun olmalıdır ve kesinti nedenleri detaylı bir şekilde açıklanmalıdır.
Depozito miktarı, genellikle kira bedelinin bir veya iki katı olarak belirlenir. Bu miktar, kira sözleşmesi yapılırken kiracı ve kiraya veren arasında karşılıklı anlaşma ile tespit edilir. Depozito miktarının belirlenmesinde, kiralanan mülkün durumu, kira süresi ve kiracının geçmiş ödeme performansı gibi faktörler de göz önünde bulundurulabilir. Kiraya veren, depozito miktarını belirlerken kiracının taşınma sırasında neden olabileceği olası zararları ve ödenmemiş faturaları göz önünde bulundurur. Örneğin yüksek değerli eşyalarla döşenmiş veya özel donanımlara sahip bir mülk için daha yüksek bir depozito talep edilebilir. Aynı şekilde uzun süreli kiralama sözleşmelerinde de depozito miktarı farklılık gösterebilir. Kiracı ve kiraya veren, depozito miktarını belirlerken karşılıklı anlaşma ile en uygun bedeli tespit ederler. Bu miktar, her iki tarafın da haklarını korumak amacıyla kira sözleşmesinde açıkça belirtilmelidir.
Kiraya veren, kiracının taşınma sırasında kiralanan mülkte neden olduğu zararları karşılamak amacıyla depozitodan kesinti yapabilir. Ancak bu kesintiler, yalnızca kira sözleşmesinde belirtilen şartlara uygun olmalıdır. Kiraya veren, depozito kesintisi yapmadan önce, kiracıya neden kesinti yapıldığını açıklamalı ve kesintinin miktarını detaylı bir şekilde belirtmelidir. Kiracı, yapılan kesintiye itiraz edebilir ve gerektiğinde hukuki yollara başvurabilir. Depozitodan kesinti yapılması, genellikle mülkün orijinal durumuna geri getirilmesi için gerekli olan tamirat ve temizlik masraflarını kapsar. Örneğin duvarlarda oluşan hasarlar, kırılan camlar veya ödenmemiş fatura borçları gibi durumlar için kesinti yapılabilir. Ancak kesintinin meşru ve belgelenmiş olması gerekir. Kiracı, yapılan kesintinin haksız olduğunu düşünüyorsa durumu mahkemeye taşıyabilir ve hakkını arayabilir. Bu nedenle kiraya verenin kesinti yaparken dikkatli ve adil olması önemlidir.
Depozito ne zaman iade edilir sorusunun cevabı, kira sözleşmesinin sona erme tarihine bağlıdır. Kiracı, kiralanan mülkü hasarsız ve sözleşme şartlarına uygun olarak teslim ettiğinde depozito iade edilir. İade süresi, kira sözleşmesinde belirtilen süreye göre değişiklik gösterebilir, ancak genellikle sözleşmenin bitiminden itibaren 15 ila 30 gün içinde depozitonun iade edilmesi beklenir. Kiraya veren, depozitonun iadesi sırasında yapılan kesintileri ve nedenlerini kiracıya açıklamalıdır. Bu süreçte kiraya verenin, mülkü detaylı bir şekilde kontrol etmesi ve herhangi bir hasar veya eksiklik olup olmadığını tespit etmesi gerekir. Eğer mülk, kiracı tarafından sözleşme şartlarına uygun olarak teslim edilirse depozitonun tamamı iade edilir. Ancak kiraya verenin yaptığı kesintilerin meşru ve belgelenmiş olması gerekir. Kiracı, yapılan kesintinin haksız olduğunu düşünüyorsa durumu mahkemeye taşıyabilir ve hakkını arayabilir. Bu nedenle kiraya verenin kesinti yaparken dikkatli ve adil olması önemlidir. Ayrıca depozitonun iadesi sırasında herhangi bir anlaşmazlık yaşanmaması için kira sözleşmesinde iade süresi ve şartları net bir şekilde belirtilmelidir.
Kira sözleşmesi kurulurken depozitonun kiracı tarafından ortak hesaba yatırılması mevzuat gereği olup kiracı için de güvenli olan budur. Bu durumda banka, sözleşmenin sona ermesiyle 6100 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (“TBK”) 342/III hükmünde yer alan koşulların gerçeklemesi durumunda depozitoyu geri verir. Her ne kadar hukuki durum bu şekilde olmakla birlikte uygulamada, kiraya veren kira sözleşmesi kurulurken depozitoyu elden teslim almaktadır.
Depozito bir güvence bedeli olup, kiralananın sözleşmeye uygun bir şekilde geri verilmesi halinde iade edilebilir. Dolayısıyla burada önemli olan, kiralananın sözleşmeye uygun şekilde teslim edilmesinin ne anlama geldiğidir? Her ne kadar sözleşmeye uygun teslim denilse de esasen bunu hukuka uygun teslim olarak anlamak gerekir. Bu noktada incelenmesi gereken TBK’nın 334 ve 335. hükümleridir.
Buna göre kiracı, kiralananı ne durumda teslim almışsa, kira sözleşmesinin bitiminde de yine aynı durumda geri vermekle yükümlüdür. Bununla birlikte, kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla kiralananda meydana gelen eskimelerden ve bozulmalardan sorumlu değildir. Yani kiracı; örneğin boyası yapılmış, mutfakta ankastre seti ve kombisi çalışır vaziyette, portmantosu yapılı bir daireyi temiz şekilde teslim almışsa, “aynı şekilde” şekilde teslim etmekten anlaşılması gereken; daireyi aldığı gibi temiz şekilde, ankastre seti ve portmantosu çalışır vaziyette ve geride herhangi bir eşya yahut atık bırakmaksızın teslim etmesidir. Ancak kural olarak kiracının olağan kullanımdan kaynaklanan eskime ve bozulmalardan dolayı sorumluluğu bulunmamaktadır.
Örneğin duvarda olağan bir kullanımın dışında bir kazınma söz konusu değilse yeni boya yaptırmak zorunda değildir. Kombinin eski ve kullanım süresi dolmuş bir kombi olması sebebiyle çalışmaması durumunda kombiyi değiştirmek zorunda değildir. Ancak kombi olağan bakımlarının aksatılması sebebiyle bozulmuş ise buna katlanmak zorunda olacaktır. Benzer bir yorum ankastre seti ve varsa beyaz eşya için de geçerli olabilecektir. Her somut olay bu ilkeler doğrultusunda kendi koşullarında değerlendirilmelidir.
Kiraya veren, kiralanan dairenin anahtar teslimi sırasında kiralananın durumunu gözden geçirmek ve kiracının sorumlu olduğu eksiklikleri ve ayıpları ona hemen yazılı olarak bildirmelidir. Yani kiraya veren, tercihen anahtar teslimi sırasında kiralananın durumunu inceleyerek kiracıya bilgi vermelidir. Kiraya verenin kiracı ile birlikte evi gezmesi ve eksiklerin hemen orada birlikte incelenerek tutanağa bağlanması, hatta anahtar teslim tutanağı ile birlikte düzenlenmesi yerinde olacaktır. Bu şekilde olamıyorsa da kiraya veren makul süre içinde eksiklikleri tespit ederek kiralayana “yazılı” bir bildirimde bulunması gerekmektedir. Şayet bu bildirim yapılmazsa, kiracı her türlü sorumluluktan kurtulur.
Bununla birlikte bazı durumlarda, teslim alma sırasında olağan incelemeyle belirlenemeyecek olan bazı eksiklik ya da ayıpların varlığı söz konusu olabilir. Bu tür “gizli” olarak nitelenebilecek özellikteki eksiklik ya da ayıplar için kiracının sorumluluğu devam eder. Kiraya veren, bunları tespit ettiğinde, kiracıya hemen yazılı olarak bildirmek zorundadır.
Sözleşme bittiğinde depozito geri alınırken kiracı öncelikle kiralanan mülkü hasarsız ve temiz bir şekilde teslim etmelidir. Kiraya veren, mülkü kontrol ederek bir eksiklik ya da hasar olup olmadığını tespit eder. Herhangi bir sorun bulunmadığında depozito miktarı kiracıya iade edilir. Eğer kiraya veren depozitodan kesinti yapacaksa bu kesintilerin nedenlerini ve miktarını detaylı bir şekilde kiracıya bildirmelidir. Kiracı, yapılan kesintilere itiraz edebilir ve gerektiğinde hukuki yollara başvurabilir.
Kiracı, taşınma sürecinde mülkü nasıl teslim ettiğini belgelemek amacıyla fotoğraf veya video çekebilir. Bu belgeler, olası anlaşmazlıklarda kiracının lehine kanıt olarak kullanılabilir. Kiraya veren, mülkü teslim aldıktan sonra belirli bir süre içinde depozitoyu iade etmek zorundadır. Bu süre, kira sözleşmesinde belirtilen sürelere göre değişebilir. Kiracı, depozitonun iadesi konusunda yaşadığı sorunları çözmek için öncelikle kiraya verenle iletişime geçmeli, gerekirse yasal yollara başvurmalıdır. Kiracı ve kiraya veren arasında yapılan anlaşmalar, depozitonun iadesi sürecini kolaylaştırır ve olası sorunların önüne geçer.
Depozito iade edilmezse kiracının hukuki hakları bulunur. Kiracı, depozitonun iadesi için kiraya verene yazılı olarak başvuruda bulunabilir. Kiraya veren kişinin depozitoyu geri vermemesi durumunda, kiracı tüketici mahkemesine başvurarak depozitonun iadesini talep edebilir. Mahkeme, yapılan başvuru üzerine gerekli incelemeleri yaparak depozitonun iadesine karar verebilir. Kiracının hukuki süreç başlatması, kiraya verenin haksız yere depozitoyu elinde tutmasını engelleyebilir. Ayrıca kiracı, depozitonun iadesi için noter aracılığıyla ihtarname çekebilir ve bu süreci resmi hâle getirebilir.
Kiracı, hukuki yollara başvurarak hakkını arayabilir ve kiraya verenin haksız yere depozitoyu elinde tutmasını engelleyebilir. Bu süreçte, kiracının depozitoyu geri alabilmesi için kira sözleşmesi, ödeme makbuzları ve mülkün teslim alındığı durumu belgeleyen fotoğraf veya videolar gibi belgeleri sunması gerekebilir. Mahkeme, yapılan başvuru üzerine gerekli incelemeleri yaparak depozitonun iadesine karar verebilir. Kiracı, hukuki sürecin hızlandırılması ve haklarının korunması için bir avukattan destek alabilir. Kiraya verenin haksız yere depozitoyu elinde tutması durumunda kiracı, yasal faiziyle birlikte depozitoyu geri alabilir. Bu süreçte kiracının haklarının korunması için hukuki danışmanlık almak faydalı olacaktır.
Depozito, genellikle kiraya verenin belirlediği bir banka hesabına yatırılır. Kiracı, depozito bedelini kira sözleşmesi yapıldığında veya taşınma sırasında bu hesaba yatırır. Depozitonun yatırıldığı banka hesabı, kira sözleşmesinde belirtilmeli ve her iki tarafın da erişimine açık olmalıdır. Kiraya veren, depozito bedelini güvenli bir şekilde muhafaza etmeli ve kira sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte gerekli kontrolleri yaptıktan sonra kiracıya iade etmelidir. Depozitonun yatırıldığı banka hesabı, kira sözleşmesinde belirtilmeli ve her iki tarafın da erişimine açık olmalıdır. Bu sayede depozitonun güvenli bir şekilde muhafaza edilmesi ve gerektiğinde hızlı bir şekilde iade edilmesi sağlanır.
Kiracı, depozito bedelini öderken ödeme makbuzu veya banka dekontu gibi belgeleri saklamalıdır. Bu belgeler, depozitonun iadesi sırasında olası anlaşmazlıklarda kanıt olarak kullanılabilir. Kiraya veren, depozito bedelini güvenli bir şekilde muhafaza etmeli ve kira sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte gerekli kontrolleri yaptıktan sonra kiracıya iade etmelidir. Kiracı ve kiraya veren arasında yapılan anlaşmalar, depozitonun iadesi sürecini kolaylaştırır ve olası sorunların önüne geçer. Depozitonun yatırıldığı banka hesabı, kira sözleşmesinde belirtilmeli ve her iki tarafın da erişimine açık olmalıdır. Bu sayede depozitonun güvenli bir şekilde muhafaza edilmesi ve gerektiğinde hızlı bir şekilde iade edilmesi sağlanır.
Bina, site ve apartman yöneticileri için yenilikçi çözümler sunan Apartsoft ile; site, aidat takibi, gelir gider takibi, banka hareketleri ve onlarca çözümü tek ekrandan sürdürmenin kolaylığını yaşayın. Şimdi bir ay boyunca ücretsiz kullanın!
Bu içeriklerimiz de ilginizi çekebilir:
Kira sözleşmesinde depozito verirken neden ortak hesap açılmalıdır?
Apartman ve Site Yöneticisinin Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
Kira sözleşmesi sona erdiğinde anahtar teslimi nasıl yapılmalıdır?